Rozrywka

  • 9 maja 2015
  • 10 maja 2015
  • wyświetleń: 11966

Królewskie karety i... toaleta

Karety są trzy. Zdobione złotem, purpurą, malowidłami i rzeźbieniami. Jedna była oficjalna, dwie - prywatne. Wożeni byli nimi król Jan III Sobieski i królowa Marysieńka. Ciekawostką jest, że przetrwały do naszych czasów jako ambona w wiejskim kościółku. Zostały odnalezione, zrekonstruowane, a od 8 maja można je oglądać w Stajniach Książęcych w Pszczynie.

Królewskie karety w Stajniach Książęcych - 05.2015
Trzy królewskie karety paradne · fot. Renata Botor


To właściwie układanki z fragmentów królewskich karet paradnych z końca XVII w. Poszczególne odnalezione kawałki poumieszczano na specjalnych drewnianych stelażach, jakby szkielecie powozów - dokładnie w miejscach, w których znajdowały się pierwotnie.

"Kareta osobista Jana III" jest złożona z 25 zachowanych części, a "kareta osobista Marii Kazimiery" - z 24 fragmentów. Te dwa powozy ciekawie wyeksponowano na ruchomych platformach. Powoli obracają się, można je dokładnie obejrzeć z każdej strony.

Królewskie karety w Stajniach Książęcych - 05.2015
Kareta osobista Marii Kazimiery · fot. Renata Botor


Najważniejsza z karet - "triumfalna" - złożona z 28 fragmentów, nie kręci się. Na drzwiczkach ma malowidło przedstawiające Herkulesa walczącego z hydrą. Ten i inne obrazy, a także rzeźbienia, złocenia zostały odkryte w ambonie jednego z kościołów na Pomorzu.

Królewskie karety w Stajniach Książęcych - 05.2015
Malowidło na drzwiczkach Karety Triumfalnej - Herkules walczy z hydrą · fot. Renata Botor


Jak się tam znalazły? Po śmierci Jana III Sobieskiego karety trafiły z Wilanowa do Oławy, wraz ze spadkiem dla królewicza Jakuba Ludwika. A potem otrzymał je pruski generał Heninng Aleksander von Kleist i wykorzystał właśnie do budowy ambony w protestanckiej kaplicy w Radaczu na Pomorzu (w połowie XVIII w.). Niektóre elementy zostały przemalowane, np. symbole i napisy, by głosić sławę i chwałę generała, a nie polskiego króla.

Karoce "ukryte" w kazalnicy przetrwały w kościółku we wsi Radacz ponad 200 lat, aż do końca II wojny światowej. Działania wojsk radzieckich uszkodziły dach kościoła. Zabytkowa ambona została przewieziona do Szczecinka, potem Słupska.

Królewskie karety w Stajniach Książęcych - 05.2015
Jedno z malowideł zdobiących karety · fot. Renata Botor


Na zabytek zwróciła uwagę znawczyni pojazdów konnych dr Teresa Żurawska z Muzeum Zamku w Łańcucie. Odkryła w ambonie części karet z inicjałami króla i królowej. Dzięki temu wróciły do Wilanowa. Po raz pierwszy zrekonstruowane powozy zostały zaprezentowane w 2003 r. - w Muzeum Pałacu w Wilanowie.

Jak opowiadał kurator pszczyńskiej wystawy Jan Gałaszek, karety przyjechały do Pszczyny znowu zdemontowane (tak bezpieczniej je przewozić). W całość składali je pracownicy muzeum w Wilanowie.

Oprócz powozów wystawę tworzą portrety przedstawiające Jana III Sobieskiego, członków jego rodziny. To eksponaty ze zbiorów wawelskich i Muzeum Zamkowego w Pszczynie. W gablotach znajdują się manekiny w strojach królewskiej pary. Wyświetlany jest też film o pracach nad karetami.

Królewskie karety w Stajniach Książęcych - 05.2015
Toaleta podróżna z XIX w. · fot. Renata Botor


Na samym końcu sali ustawiono kufry oraz... XIX-wieczną podróżną toaletę - przenośną, zamykaną jak skrzynia. "Urządzenie niezbędne" w powozach szczególnie ważnych podróżnych, jak to określił kurator wystawy.

Wystawa "W purpurze i złocie. Karety paradne króla Jana III Sobieskiego" będzie czynna do końca roku.

(reb) / pless.pl

Komentarze

Zgodnie z Rozporządzeniem Ogólnym o Ochronie Danych Osobowych (RODO) na portalu pless.pl zaktualizowana została Polityka Prywatności. Zachęcamy do zapoznania się z dokumentem.